با کمبود برخی داروهای معمولی هم مواجه هستیم و دولت باید در مورد دارو با مردم صادق باشد. پرداخت نشدن پول دارویار مشکلاتی را ایجاد کرده و پرداختی از جیب مردم ۷۰ تا ۸۰درصد شده است؛ متأسفانه با نبود بسیاری از داروها مواجه هستیم و مردم مدام به صورت حضوری و تلفنی از عملکرد ما انتقاد می‌کنند در حالی که ما بارها این مسائل را به دولت گوشزد کرده‌ایم اما گوش شنوایی وجود ندارد.
سلمان اسحاقی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز در نشست این کمیسیون که با موضوع کمبود دارو تشکیل شده بود، تأکید کرد: کمیسیون به دفعات موضوع بحران دارویی را به دولت گوشزد کرده اما توجه چندانی به این موضوع نشده و نتیجه این بی‌توجهی کمبود بیش از ۲۰۰قلم دارو در کشور است و تداوم این بی‌توجهی‌ها هم افزایش مرگ‌ومیرها را در پی خواهد داشت.
کمبود غیرواقع‌بینانه دارو
شهرام کلانتری خاندانی، رئیس انجمن داروسازان ایران در گفت‌وگو با ما در این خصوص گفت: کمبود دارو در کشور وجود دارد و آمار مختلفی در این خصوص اعلام شده است. بعضی از داروخانه‌های خصوصی با توجه به سابقه توزیع بسیاری از داروها در سال‌های گذشته به‌ویژه داروهایی با نام‌ها تجاری و وارداتی، این کمبود را در حد ۳۰۰ تا ۴۰۰ قلم دارو احساس می‌کنند، زیرا از سه سال گذشته که واردات بسیاری از داروهای تجاری در کشور محدود شد و اقلامی که تولید داخلی دارند، وارد نمی‌شوند، برخی از داروخانه‌داران نبود این داروها را جزو کمبود دارو حساب می‌کنند که واقع‌بینانه نیست.
کلانتری خاندانی با اشاره به اینکه بخش دیگری از کمبود دارویی به مناطق مختلف جغرافیایی کشور مربوط می‌شود، افزود: مصرف بعضی داروها در مناطق مختلف کشور متفاوت است؛ برای مثال مصرف داروهای گرمسیری در شمال کشور کمتر و مصرف بعضی از آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهایی مثل مالاریا و بیماری‌های گوارشی در فصل تابستان در مناطق جنوبی کشور بیشتر است. این نوع از کمبودها هم به دلیل بعضی بی‌نظمی‌ها در صنعت پخش و توزیع دارو ایجاد می‌شود، اما بخشی از کمبودهای دارو، سراسری است که تولیدکنندگان داخلی به‌موقع این داروها را تولید نکرده‌اند و کشور با کمبود جدی این اقلام دارویی روبه‌رو شده است.
کمبود دارو بیشتر از آمار اعلامی سازمان غذا و دارو است
رئیس انجمن داروسازان ایران ادامه داد: سازمان غذا و دارو معتقد است درحال حاضر کشور با کمبود بیش از ۱۰۰قلم دارو مواجه است. آن‌ها اعتقاد دارند در مقایسه با سال گذشته همین موقع کمبودهای دارویی به یک چهارم کاهش یافته است. البته من این ادعا را نه تأیید و نه تکذیب می‌کنم، زیرا آنچه از سوی داروخانه‌داران اعلام می‌شود بسیار بیشتر از رقمی است که از سوی سازمان غذا و دارو اعلام شده و متأثر از پارامترهایی است که به آن اشاره کردم.
کلانتری خاندانی در خصوص ذخایر دارویی نیز گفت: طبیعی است وقتی کمبود دارو اتفاق می‌افتد، تا مدتی داروخانه‌ها از ذخایر دارویی خود استفاده می‌کنند و این کمبود دارو خیلی احساس نمی‌شود اما پس از مدتی که ذخایر دارویی داروخانه‌ها کاهش می‌یابد، نه تنها کمبود دارو حاد می‌شود بلکه پرکردن این ذخایر برای تولیدکننده و توزیع‌کننده دارو بسیار سخت‌تر خواهد شد، چرا که بخشی از این تولید باید ذخایر دارویی را پر کند و بخشی دیگر مصرف شود که نمونه آن را در سال گذشته درمورد آنتی‌بیوتیک‌ها شاهد بودیم به‌طوری که تا شهریور، داروخانه‌ها از ذخایر دارویی خود استفاده کردند و هنگامی که ذخایر آنتی‌بیوتیک داروخانه‌ها تمام شد و با شروع فصل پاییز، کمبود آنتی‌بیوتیک در بازار داروی کشور ادامه پیدا کرد تا جایی که اوایل فصل زمستان، دولت مجبور به واردات آنتی‌بیوتیک شد. بنابراین همان‌طور که اعضای کمیسیون بهداشت مجلس اعلام کرده‌اند ذخایر دارویی کشور وضعیت خوبی ندارد و اگر تا چند ماه همه داروها به میزان کافی تولید شوند چند ماه طول خواهد کشید ذخایر دارویی کشور به پیش از شروع طرح دارویار بازگردد.
تأثیر طرح دارویار بر بازار داروی کشور
وی در پاسخ به این پرسش که طرح دارویار چه تأثیری بر وضعیت بازار داروی کشور داشت، اظهار کرد: ما در انجمن داروسازان ایران اعتقاد داریم اگر طرح دارویار اجرا نمی‌شد، بیش از ۷۰درصد داروخانه‌های کشور با ورشکستگی مطلق مواجه می‌شدند، زیرا عواملی مثل کوچک بودن بازار داروی کشور، زیاد بودن تعداد داروخانه‌ها نسبت به جمعیت و سود فروش بسیار اندک دارو در ایران - سود فروش دارو در کشور ما در مقایسه با دیگر کشورهای منطقه بسیار پایین است- موجب شده بود داروخانه‌داری صرفه اقتصادی نداشته باشد که با آغاز طرح دارویار، قیمت‌ها در مقایسه با گذشته افزایش یافت.
قرار بود افزایش قیمت دارو از محل یارانه ارز پرداخت شود تا فشاری به مردم وارد نشود، اما در ادامه دو اتفاق افتاد؛ نخست اینکه منابعی که باید از سازمان برنامه و بودجه آزاد و به سازمان‌های بیمه‌گر پرداخت می‌شد تا مطالبات داروخانه‌ها را تسویه کنند تا این لحظه انجام نشده و در حال حاضر سازمان تأمین اجتماعی حدود سه ماه از تعهدات خود به داروخانه‌داران عقب است. دوم، به دلیل افزایش قیمت دارو، سرمایه درگردش داروخانه‌ها به یک چهارم پیش از اجرای این طرح کاهش یافت. یعنی اگر پیش از اجرای دارویار، داروخانه‌داران می‌توانستند با ۱۰۰میلیون تومان هزار بسته از دارویی را خریداری کنند امسال با ۱۰۰میلیون تومان می‌توانند ۲۵۰بسته از همان دارو را تهیه کنند.
به گفته کلانتری خاندانی تأمین نشدن به‌موقع منابع از سوی سازمان برنامه و بودجه و تعلل سازمان‌های بیمه‌گر در پرداخت مطالبات داروخانه‌داران موجب کاهش نقدینگی داروخانه‌ها شده و کاهش ذخایر دارویی را رقم زده است. ضمن آنکه قیمت‌گذاری دارو از سوی سازمان غذا و دارو نیز به‌روز نیست و به کندی انجام می‌شود که این مسئله موجب نارضایتی تولیدکنندگان و ایجاد مشکل در تولید به‌موقع دارو و به دنبال آن، کمبود دارو در کشور شده است.
زنجیره تولید دارو دچار مشکل است
زهرا شیخی، رئیس فراکسیون دیپلماسی سلامت و سبک زندگی سالم مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه کمیسیون به دفعات موضوع کمبود دارو را گوشزد کرده، به ما گفت: تأمین داروی با کیفیت، کافی و به‌موقع «حق همگانی» و یکی از مهم‌ترین وظایف نظام سلامت هر کشور است. در کشور ما نیز مسئولان در این زمینه تلاش کرده و موفقیت‌هایی نیز بدست آورده‌اند. اما نکته‌ای که وجود دارد این است زنجیره تولید دارو که مهم‌ترین آن تأمین مواد اولیه دارو است دچار مشکل است و با توجه به وابستگی که در حوزه تأمین مواد اولیه به واردات داریم این مسئله موجب کاهش تاب‌آوری زنجیره تولید در برابر تحریم‌های بین‌المللی شده است.
شیخی ادامه داد: سال۱۴۰۱ با وجود هشدارهای متعددی که کارشناسان حوزه سلامت و اعضای کمیسیون بهداشت مجلس در خصوص پیامدهای حذف ارز ترجیحی و اجرای نسنجیده طرح دارویار در صنعت داروسازی کشور دادند، پیش‌بینی‌های لازم صورت نگرفت و تصمیم‌های دولت در این باره شتاب‌زده و بدون گرفتن نظرات کارشناسی بود و طرح دارویار در سطح نازل بر اساس یک تفاهم‌نامه از تیر ۱۴۰۱ آغاز و نتیجه این عملکرد موجب کمبود دارو در کشور شد. درواقع کمبود دارو نتیجه تصمیمات شتاب‌زده و بدون کارشناسی مسئولان در حوزه دارو است.
اجرای سیاست‌های نادرست و عجولانه
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس افزود: مسئولان اجرایی به هشدار کارشناسان درباره اقدام فوری برای حل مشکلات دارو توجهی نکردند و با اجرای سیاست‌های نادرست و عجولانه برای رفع کمبود دارو و تأخیر در ایجاد زیرساخت‌هایی برای صنعت دارو، اقدام بنیادینی در این زمینه صورت نگرفته و برمبنای بررسی‌های مجلس، کمبود دارویی مشهود است.
شیخی گفت: در بحث دارو تدابیر لازم باید به‌کار گرفته شود و از دستگاه‌های اجرایی نیز انتظار داریم در این راستا با هر تدبیری که در نظر دارند، هم از لحاظ اعتبار و تأمین منابع پایدار و هم از لحاظ کیفیت مناسب، دارو را به‌موقع و آسان در اختیار مردم قرار دهند. این موضوعی است که نیازمند تدبیر است، زیرا ممکن است طرحی بسیار خوب نوشته شود و اجرای آن برای آینده کشور لازم باشد، اما زمان اجرا و عملیاتی شدن آن مناسب نباشد. به نظر می‌رسد یکی از دلایل به‌وجود آمدن وضعیت موجود، ذهنی بودن طرح دارویار و نبود بررسی دقیق جوانب آن و درنظر گرفته نشدن شرایط موجود بود.
سلامت مردم اولویت نخست نظام است
رئیس فراکسیون دیپلماسی سلامت و سبک زندگی سالم مجلس شورای اسلامی افزود: مصوبه بودجه سال ۱۴۰۱ می‌گوید «چنان‌که دولت قصد دارد کالایی را از سبد ارز ترجیحی حذف کند باید پیش از آن، ترتیبات قانونی جبران زیان رفاه مصرف‌کننده را در مورد کالاهای اساسی از طریق کالابرگ الکترونیک و در امور پزشکی از طریق بیمه‌ها به راه‌های جایگزین مطمئن به انجام برساند»؛ این نکته بسیار مهمی بود که اگر مورد توجه قرار می‌گرفت امروز شاهد به تعویق افتادن پرداخت بدهی سازمان‌های بیمه‌گر به مراکز درمانی و داروخانه‌ها نبودیم، زیرا همین موضوع موجب شده بدهی مراکز بیمارستانی و دانشگاهی به شرکت‌های پخش دارویی افزایش پیدا کند و زنجیره دارو دچار مشکل شود.
شیخی با اشاره به اینکه در ۴۴سال گذشته یکی از دستاوردهای بزرگ انقلاب مربوط به خودکفایی‌های حوزه سلامت بوده، ادامه داد: بدست آوردن این دستاوردها مهم و ارزشمند است اما حفظ و نگهداشت آن‌ها از اهمیت بیشتری برخوردار است و باید مراقبت شود، زیرا سلامت مردم اولویت نخست نظام است و باید همه تدابیر لازم برای تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌های این حوزه به‌کار گرفته شود.
نظر شما